Zalesianie – szansa na dodatkowy dochód dla rolników.
Z dniem 1 stycznia 2002r. wchodzi w życie oczekiwana od dawna ustawa o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesiania.
Zgodnie z jej założeniami grunt rolny, który jest częścią gospodarstwa lub stanowi jego całość może być przeznaczony do zalesienia tylko w wypadku, gdy spełniony jest przynajmniej jeden z poniższych warunków:
– jest gruntem klasy VI lub V,
– jest gruntem położonym na stoku o średnim nachyleniu powyżej 15%,
– jest gruntem okresowo zalewanym,
– jest gruntem zdegradowanym.
Ważne jest również to, że powierzchnia gruntu przeznaczonego do zalesienia nie może być mniejsza niż 0,4 ha i nie może przekraczać 30 ha. Aby uzyskać prawo do zalesienia terenu należy złożyć odpowiedni wniosek do starosty, który w terminie 60 dni od daty otrzymania wniosku wydaje pozytywną lub negatywną decyzję. O otrzymanych wnioskach starosta informuje właściwego ze względu na położenie gruntu wójta, występując z prośbą o akceptację przez Radę Gminy zmiany charakteru użytkowania gruntu z rolnego na leśny. Jeżeli złożone wnioski przekraczają roczny limit zalesienia, starosta powiadamia osoby, które nie uzyskały odpowiedzi na zgłoszenie, o terminach rozpatrzenia. Aby złożyć wniosek należy wiedzieć, że powinien on zawierać:
– wykaz powierzchni gruntów, z uwzględnieniem klas bonitacyjnych,
– wypisy z rejestru gruntów wraz z mapkami zawierającymi numery działek i ich położenie,
– przewidywane terminy rozpoczęcia i zakończenia zalesienia.
Powyższy proces jest dokonywany na podstawie planu zalesienia, a uprawa leśna jest prowadzona przez rolnika zgodnie z uproszczonym planem urządzenia lasu lub decyzją starosty określającą zadania z zakresu gospodarki leśnej. Zalesienie jest prawidłowe , jeżeli zostało wykonane zgodnie z planem zalesienia i wtedy gdy stopień udatności uprawy jest nie mniejszy niż 70%. Plan zalesienia sporządzany jest przez właściwego ze względu na położenie gruntu nadleśniczego, który w ciągu 30 dni od otrzymania decyzji starosty musi również dostarczyć rolnikowi odpowiednią ilość sadzonek. Płatnością za te czynności obciążony jest Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Po ukończeniu zalesienia starosta w terminie trzech miesięcy od ukończenia prac ma obowiązek sprawdzić jakość wykonanej pracy i wydać decyzję administracyjną o stwierdzeniu prowadzenia przez rolnika uprawy leśnej, w wypadku gdy warunki zostały spełnione. Natomiast, gdy jest inaczej starosta odmawia wydania wyżej wymienionej decyzji, a w przypadku umyślnej winy właściciela gruntu obciąża go na wniosek nadleśniczego kosztami sporządzenia planu zalesienia oraz kosztami sadzonek. Rolnik, który otrzymał decyzje administracyjną uzyskuje prawo do miesięcznego ekwiwalentu za wyłączenie gruntu z upraw rolnych i prowadzenie uprawy leśnej. Od tej pory pieniądze będą mu przesyłane do dnia 10 każdego miesiąca. Wysokość ekwiwalentu uzależniona jest od wielkości gruntu przeznaczonego pod zalesienie i wynosi odpowiednio:
1. 150 zł za 1 ha gruntu – przy obszarze zalesienia od 0,4 do 10 ha,
2. 50 zł za każdy zalesiony hektar powyżej 10 ha – przy obszarze zalesienia do 20 ha,
3. 25 zł za każdy zalesiony hektar powyżej 20 ha – przy obszarze zalesienia do 30 ha.
Wysokość ekwiwalentu może być podwyższona o 50% w wypadku gdy wraz z przeznaczeniem gruntu do zalesienia następuje likwidacja gospodarstwa rolnego, a jego właściciel nie jest od tej pory posiadaczem działki większej niż 0,8 ha. Ekwiwalent podlega rocznej waloryzacji w wysokości określonej wskaźnikiem inflacji ogłaszanej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Rolnik otrzymuje go do czasu nabycia prawa do emerytury lub renty, nie dłużej jednak niż przez 20 lat. Jednak w wypadku gdy uprawa jest prowadzona z wcześniej opracowanym planem zalesienia , a następnie uproszczonym planem urządzenia lasu starosta może wstrzymać wypłacania pieniędzy w drodze decyzji administracyjnej, w której wskazuje również warunki przywrócenia ekwiwalentu. Widać więc, że przyznanie prawa do ekwiwalentu nie gwarantuje ciągłości wypłat. Trzeba jeszcze dołożyć własnych starań by uprawa była prowadzona prawidłowo. Jeśli natomiast zalesiony teren zostanie zniszczony w wyniku celowego działania właściciela gruntu, starosta wstrzymuje wypłatę należności oraz nakazuje zwrot pobranego ekwiwalentu wraz z ustawowo naliczonymi odsetkami. Udatność uprawy leśnej jest okresowo kontrolowana. Dokonuje tego nadleśniczy na polecenie starosty. Kontrole obywają się w następujących odstępach czasu:
1. pierwsza – po upływie 2 lat od zalesienia gruntu rolnego,
2. następne – co 3 lata.
Jeżeli pierwsza ocena jest pozytywna rolnik może wystąpić z wnioskiem do właściwego starosty o wypłacanie 50% podwyżki ekwiwalentu, corocznie jednorazowo. Poza tym gdy pierwsza ocena jest pozytywna starosta dokonuje przekwalifikowania gruntu rolnego na leśny. Ważna informacją jest to, że w przypadku gdy właścicielem gruntu jest małżeństwo ekwiwalent jest dzielony na dwie części, a nie wypłacany podwójnie. Natomiast jeżeli jeden z małżonków uzyskuje prawo do emerytury lub renty oblicza się ją od wysokości płacy minimalnej, a współmałżonek uzyskuje należny ekwiwalent zmniejszony o 25%. W wypadku gdy właściciele terenu przeznaczonego pod zalesienie nie są małżonkami pieniądze otrzymuje tylko jeden ze współwłaścicieli na podstawie upoważnienia udzielonego przez pozostałych współwłaścicieli w formie oświadczenia. Uprawnienia do ekwiwalentu mogą być również nabyte przez spadkobiercę, ale tylko w wypadku gdy grunt zostanie nabyty w drodze spadku albo działu spadku przez jedną osobę nie posiadającą innych dochodów. Ustawa wchodzi w życie 1 stycznia 2002r., a środki na wypłatę ekwiwalentu finansowane będą przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Osoby zainteresowane napisaniem podania z prośbą o zalesienie należącego do nich gruntu rolnego mogą się zgłaszać do Agroinkubatora Przedsiębiorczości oraz p. Marka Ciesielskiego w celu uzyskania nieodpłatnej pomocy w jego napisaniu.